Bệnh lý gan và những dấu hiệu nhận biết

Bệnh lý gan là một cụm từ dùng để chỉ sự tổn thương về cấu trúc hay chức năng của gan. Tình trạng này dù diễn tiến âm thầm hay biểu hiện rầm rộ cũng đều để lại hậu quả nghiệm trọng cho sức khỏe của người bệnh. Vì vậy, việc nhận biết sớm các dấu hiệu về bệnh lý gan sẽ giúp bạn bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình.

1. Tổng quan về gan các bệnh lý gan

1.1 Các chức năng của gan

Gan là cơ quan lớn nhất trong cơ thể, đóng vai như một nhà máy khổng lồ với hàng trăm các hoạt động chức năng khác nhau. Về cơ bản, gan thực hiện một số chức năng chính:

• Tham gia vào quá trình dự trữ và điều hòa lưu lượng máu
• Là chốt chặn đầu tiên thu nhận và lọc vi khuẩn từ các mao mạch ruột
• Chuyển hóa và tổng hợp carbohydrate, protein, lipid, vitamin, muối khoáng,…
• Tổng hợp, dự trữ, bài tiết dịch mật
• Các chức năng khác: tham gia vào quá trình đông máu, khử độc, nội tiết,…

1.2 Một số bệnh lý gan hay gặp

• Viêm gan do virus

Đây là loại bệnh lý gan thường gặp và có tỷ lệ lưu hành tương đối cao ở Việt Nam. Hiện nay, có 5 loại viêm gan do virus cơ bản bao gồm: Viêm gan A, viêm gan B, viêm gan C, viêm gan D và viêm gan E. Các virus này có thể lây truyền qua đường ăn uống (viêm gan A), đường máu, tiếp xúc trực tiếp da niêm, quan hệ tình dục, từ mẹ sang con (viêm gan B,C).

Bệnh có thể diễn tiến cấp tính hay tiến triển mãn tính tùy theo tác nhân gây bệnh và độ tuổi của người mắc.

Viêm gan do virus là một trong những bệnh lý gan thường gặp nhất

• Viêm gan tự miễn

Gan bị tổn thương do chính hệ miễn dịch của cơ thể tạo ra các kháng thể tấn công tế bào gan. Bệnh xảy ra ở mọi độ tuổi, nữ nhiều hơn nam và thường phối hợp với một số bệnh tự miễn khác như thiếu máu tán huyết, viêm khớp dạng thấp,…

• Gan nhiễm mỡ

Đây là một trong những  bệnh lý gan thường gặp trên các đối tượng uống nhiều rượu bia, thừa cân, béo phì hoặc ít vận động. Tình trạng này được gây ra bởi sự tích tụ mỡ quá mức trong gan (>5% trọng lượng của lá gan). Khi lượng mỡ trong gan đạt đến một mức độ nhất định sẽ kích ứng gây viêm gan, xa hơn có thể là xơ gan và ung thư gan.

• Xơ gan

Xơ gan là một bệnh mãn tính với tỷ lệ tử vong tương đối cao nếu không được phát hiện và điều trị thích hợp. Tình trạng này thường là hậu quả của một số bệnh lý nguyên phát ở gan như viêm gan do virus, gan nhiễm mỡ, bệnh lý đường mật,...

• Một số bệnh lý khác

Viêm gan do rượu, bệnh lý đường mật, nhiễm ký sinh trùng, thuốc, độc chất, ung thư gan...

2. Các dấu hiệu quan trọng giúp bạn phát hiện sớm bệnh lý gan

Một số dấu hiệu thường gặp chứng tỏ gan của bạn đang bị tổn thương:

• Vàng da: Đây là triệu chứng thườn gặp nhất trong các bệnh lý gan. Tình trạng này là do chức năng chuyển hóa billirubin của gan bị gián đoạn, lượng billirubin không được chuyển hóa sẽ tăng cao trong máu gây ra triệu chứng vàng da.

Vàng da, vàng mắt là một trong các dấu hiệu quan trọng gợp ý bệnh lý gan đang diễn tiến

• Sốt: Triệu chứng này thường gặp trong viêm gan do virus, viêm gan tự miễn hay ung thư gan. Tùy vào thể bệnh mà bệnh nhân có thể sốt cao lạnh run (viêm gan) hay chỉ là số nhẹ về chiều (ung thư gan)
• Chán ăn, sụt cân: Đây là triệu chứng thường gặp nhất, xảy ra hầu hết ở các bệnh nhân mắc bệnh lý gan
• Đau vùng hạ sườn phải: Tình trạng này có thể biểu hiện nhiều mức độ khác nhau. Một số trường hợp chỉ là ấm ách, căng tức nhẹ (gan nhiễm mỡ, xơ gan), cũng có thể là đau âm ỉ, đau nhói vùng hạ sườn phải (bệnh đường mật, viêm gan...).
• Phù chân, bụng to, tuần hoàn bàng hệ: Đây là các triệu chứng chỉ điểm cho tình trạng tăng áp lực tĩnh mạch cửa. Triệu chứng này thường gặp nhất trong xơ gan, một số có thể biểu hiện ở viêm gan và ung thư gan
• Hội chứng suy tế bào gan: Đây là một nhóm triệu chứng gây ra bởi sự suy giảm chức năng của gan. Biểu hiệu thường là vàng da, dấu sao mạch, lòng bàn tay son, ngón tay dùi trống...

3. Biện pháp phòng ngừa bệnh lý gan

Một số biện pháp có thể giúp bạn phòng ngừa các bệnh lý gan như:

• Chế độ dinh dưỡng hợp lý: một chế độ ăn ít dầu mỡ, nhiều rau xanh, chất xơ là vô cùng lý tưởng để ổn định mỡ máu, giúp cải thiện chức năng gan cũng như phòng ngừa gan nhiễm mỡ
• Hạn chế uống rượu bia: Rượu bia, chất kích thích là tác nhân hàng đầu gây ra các bệnh lý gan nguy hiểm như viêm gan do rượu, xơ gan, ung thư gan
• Tránh các hành vi nguy hiểm như: Dùng chung kim tiêm, bàn chải đánh răng, quan hệ tình dục không an toàn,...
• Sử dụng thuốc hợp lý: Dùng thuốc kê đơn và không kê đơn khi cần thiết với liều khuyến nghị. Không nên lạm dụng thuốc cũng như sử dụng thuốc mà không có sự hướng dẫn của Bác sĩ
• Tiêm vaccin: Đây là biện pháp hữu hiệu để phòng ngừa mắc viêm gan B

Yếu tố nguy cơ và biện pháp phòng ngừa bệnh lý gan

Để bảo vệ lá gan luôn khoẻ mạnh, ngoài việc hiểu được các yếu tố nguy cơ gây nên bệnh lý gan, bạn cần phải duy trì chế độ ăn cũng như lối sống lành mạnh. Trong trường hợp phát hiện các dấu hiệu bất thường, bạn nên gặp Bác sĩ để được khám và điều trị kịp thời, bởi đa số bệnh lý gan có thể kiểm soát và điều trị dễ dàng nếu ở giai đoạn đầu.

Kiểm tra chức năng gan với Bộ xét nghiệm chức năng gan- viêm gan tại MEC Health sẽ giúp bạn tầm soát, đánh giá tình trạng sức khỏe gan mật định kỳ cũng như theo dõi tiến triển bệnh. Để đặt lịch hẹn, vui lòng liên hệ HELPLINE 0827 222 115 hoặc đăng ký ngay TẠI ĐÂY

Tài liệu tham khảo:

1. Bệnh viện 108, 2017. 10 nguy cơ và dấu hiệu bệnh gan. <http://benhvien108.vn/10-nguy-co-va-dau-hieu-benh-gan.htm>. [Ngày truy cập: 21 tháng 10 năm 2020].

2. MedlinePlus, 2016. Liver diseases. <https://medlineplus.gov/liverdiseases.html>. [Accessed 24 October 2020].