Viêm gan B là một bệnh truyền nhiễm do sự xâm nhập của virus HBV. Nếu không được chẩn đoán hoặc không được điều trị, bệnh có thể làm suy giảm nghiêm trọng chức năng gan và có thể dẫn đến xơ gan và ung thư gan. Do đó, xét nghiệm máu là phương pháp chính xác nhất để chẩn đoán viêm gan B và đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời căn bệnh này.
1. Viêm gan virus B là gì và nguyên nhân?
Viêm gan B là tình trạng viêm nhiễm tại gan mà nguyên nhân là do virus viêm gan B (HBV) gây ra, đây là loại virus thường gặp và có ở khắp nơi trên thế giới với gần 300 triệu người mắc trên toàn cầu. Chúng tấn công và huỷ hoại tế bào gan một cách thầm lặng.
Virus viêm gan B huỷ hoại tế bào gan một cách thầm lặng
2. Triệu chứng của viêm gan B
Viêm gan B bao gồm hai dạng cấp tính và mãn tính. Ở thể cấp tính, các dấu hiệu dễ nhận biết hơn, ngược lại ở thể mãn tính, diễn tiến bệnh rất âm thầm và dễ bị bỏ qua. Giai đoạn cấp tính của nhiễm viêm gan B thường không biểu hiện bất kỳ triệu chứng nào. Tuy nhiên, trong một số trường hợp đã được báo cáo, có xuất hiện các triệu chứng như vàng da và mắt, nước tiểu sẫm màu, mệt mỏi, buồn nôn, nôn và đau bụng kéo dài trong vài tuần.
Ở thể mãn tính, cách duy nhất để phát hiện là xét nghiệm máu. Ở thể này, virus tấn công vào gan khiến gan to, xơ gan, men gan tăng cao và hậu quả nghiêm trọng nhất là dẫn đến ung thư gan. Một số trường hợp viêm mãn tính không có triệu chứng, chỉ được phát hiện khi đi khám sức khỏe tổng quát.
3. Con đường lây nhiễm của viêm gan B
Virus lây truyền chủ yếu qua đường máu, qua quan hệ tình dục không an toàn, và đặc biệt từ mẹ bị nhiễm bệnh khi mang thai sẽ truyền sang cho con khi sinh.
Viêm gan B có thể truyền từ mẹ sang con
4. Các xét nghiệm máu thường gặp để chẩn đoán viêm gan B
4.1 Xét nghiệm HBsAg (Xét nghiệm kháng nguyên bề mặt)
Đây là tiêu chuẩn vàng để quyết định người bệnh có bị viêm gan B hay không. Nếu kết quả xét nghiệm cho kết quả dương tính nghĩa là bệnh nhân đã bị nhiễm viêm gan B.
Phương pháp gồm 2 loại: HBsAg định tính và HBsAg định lượng.
• HBsAg định tính trả lời cho kết quả bạn có đang nhiễm virus viêm gan B hay không, tuy nhiên xét nghiệm này chưa thể hiện được tình trạng của virus có thể phát triển và lây lan cũng như mức độ ảnh hưởng của nó như thế nào.
• HBsAg định lượng sẽ giúp bác sĩ xác định được nồng độ kháng nguyên nhiều hay ít và có ý nghĩa theo dõi điều trị, từ đó đưa ra phác đồ điều trị thích hợp.
4.2 Xét nghiệm HBsAb (Kháng thể kháng nguyên bề mặt viêm gan B)
Nếu kết quả xét nghiệm HBsAb là dương tính có nghĩa là trong cơ thể bạn đã xuất hiện miễn dịch virus viêm gan B, và là một dấu hiệu tốt.
Điều này được giải thích nếu trong quá khứ, người bệnh từng bị mắc viêm gan B cấp tính hoặc đã tiêm vắc xin phòng viêm gan B. Vì thế, những bệnh nhân có kết quả xét nghiệm HBsAb dương tính không cần phải tiêm phòng vắc xin viêm gan B nữa mà cơ thể họ có thể tự miễn dịch lại đối với những lần xâm nhiễm sau, kết quả nồng độ Anti-HBs > 10 mUI/ml được xem là có tác dụng bảo vệ.
4.3 Xét nghiệm HBeAg
HBeAg là từ viết tắt tiếng Anh của “Hepatitis B envelope Antigen” có nghĩa là kháng nguyên e của virus viêm gan B. HBeAg là một đoạn kháng nguyên vỏ capsid của virus.
Khi xét nghiệm HBeAg dương tính thì có thể hiểu là virus viêm gan B đang trong trạng thái hoạt động và có khả năng lây nhiễm cao.
HBeAg âm tính nói lên virus hoặc đang ở thể đột biến hoặc đang trong trạng thái ngủ yên, tạm thời không hoạt động, hầu như không có khả năng gây tổn thương cho gan.
4.4 Xét nghiệm HBeAb (Anti-HBe)
HBeAb là một kháng thể chống lại HBeAg. Nếu xét nghiệm cho kết quả dương tính, bệnh nhân đã có miễn dịch một phần. Kết quả xét nghiệm âm tính chứng tỏ cơ thể chưa có miễn dịch với virus viêm gan B.
Xét nghiệm máu giúp chẩn đoán viêm gan B
4.5 Xét nghiệm HBcAb (Anti-HBc)
HBcAb là một kháng thể kháng lại kháng nguyên lõi HBcAg.
Nếu xét nghiệm thấy kháng thể này dương tính thì có nghĩa là bệnh nhân đang hoặc đã từng nhiễm virus viêm gan B, mang ý nghĩa đánh giá sự phơi nhiễm của bệnh nhân. Tuy nhiên điểm lưu ý là Anti-HBc chỉ được tạo ra khi cơ thể bạn đã nhiễm virus viêm gan B và nó không hình thành sau khi tiêm vắc xin.
Về cơ bản có 2 loại kháng thể HBcAb là IgM và IgG:
Trên đây là tổng quan các xét nghiệm máu cơ bản và hay được sử dụng để chẩn đoán viêm gan B. Viêm gan B là một bệnh lý truyền nhiễm và âm thầm, có nguy cơ lây lan cao. Do đó, xét nghiệm tầm soát thường xuyên để phát hiện kịp thời góp phần rất lớn trong công tác điều trị và dự phòng, bảo vệ sức khoẻ cho chính bạn và cho cộng đồng.
Để quá trình thăm khám và xét nghiệm được thuận tiện, nhanh chóng và tiết kiệm thời gian hơn, bạn có thể đặt lịch hẹn lấy mẫu xét nghiệm tại nhà cùng MEC Health. MEC Health là đơn vị cung cấp dịch vụ lấy mẫu xét nghiệm tại nhà - liên kết với Medic Hòa Hảo. Khi đặt hẹn lấy mẫu xét nghiệm tại nhà, bạn sẽ nhận được kết quả online nhanh nhất và hoàn toàn bảo mật, đồng thời bạn cũng nhận được 1 bản cứng gửi đến tận nhà (xét nghiệm được thực hiện bởi Medic Hòa Hảo). Để đặt lịch hẹn lấy mẫu xét nghiệm tại nhà, quý bệnh nhân có thể liên hệ MEC Health qua Hotline/ Zalo/ Viber 0827222115 hoặc đăng ký ngay TẠI ĐÂY
Tài liệu tham khảo:
1. Bệnh viện đa khoa Medlatec, 2021. Các xét nghiệm viêm gan B thường dùng nhất hiện nay, <https://medlatec.vn/tin-tuc/cac-xet-nghiem-viem-gan-b-thuong-dung-nhat-hien-nay-s58-n21294>. [Ngày truy cập: 28 tháng 02 năm 2022]
2. Vinmec International Hospital, 2019. Xét nghiệm máu chẩn đoán Viêm gan B,<https://www.vinmec.com/vi/tieu-hoa-gan-mat/thong-tin-suc-khoe/xet-nghiem-mau-chan-doan-viem-gan-b/>. [Ngày truy cập: 28 tháng 02 năm 2022]
